مصطفی رسولی
ولایت تازه تاسیس دایکندی جزء ولایات مرکزی افغانستان و مربوط مناطقی است که به هزاره جات معروف می باشد. این ولایت کوهستانی جزء نواحی غربی رشته کوههای هندوکش و بابا است. شیب دره های آن به سمت غرب و جنوب غربی در منتهی الیه
مرزهای ولایت دریاهای هلمند و خاشرود را می سازد.
طبیعت دایکندی کوهستانی است، با دره های عمیق و کوهستانهای خشک. اما به دلیل کم ارتفاع بودن نسبی رشته کوهها، در تابستانها هوا گرم می شود و این باعث شده تا مردم این نواحی کوهستانی بتوانند محصولات و میوه های گرمسیری مانند زردآلو و بادام پرورش دهند.
ولایت دایکندی یکی از محروم ترین ولایات در افغانستان است. به دلیل تازه تاسیس بودن ولایت هزینه و امکانات اندکی که در اختیار این ولایت قرار می گیرد صرف ایجاد ساختارها و ادارات دولتی می شود و هنوز تا شکل گیری نهادهای ولایتی راه طولانی در پیش است.
فعالیت های انکشافی در ولایت دایکندی در حد اقل خود قرار دارد. در این ولایت نه تنها یک متر سرک پخته وجود ندارد، بلکه سرک های مواصلاتی دیگر نیزبرای عبور و مرور مناسب نیست. دسترسی به خدمات صحی و درمانی در حداقل است و فضاها و امکانات آموزشی در ضعیف ترین حالت می باشند. در حقیقت این ولایت به حال خود رها شده و توجه خاصی به آن صورت نمی گیرد.
دوری و صعب العبور بودن باعث عدم دسترسی مردم ولایت به مناطق شهری شده و تماس آنها را برای رونق بخشیدن به امورشان با مشکل مواجه کرده است. تنها اتکای مردم به موسسات و انجوهایی هست که هراز چند گاهی اقدام به کمک های سطحی و موقتی می نمایند. این کمک ها گرچه در جای خود مفید ارزیابی می شود ولی برای توسعه و رشد ولایت هیچ تاثیری نمی گذارد. بدین ترتیب باید گفت مردم ولایت دایکندی برای زندگی تنها باید به خود تکیه نمایند و این به دلیل خشن بود طبیعت و کمبود امکانات کاری بس دشوار و طاقت فرسا می نماید.
خشکسالی و کمبود علوفه برای دام باعث شد تا تعداد زیادی از مردم ولایت مهاجر شوند و به خارج از کشور یا شهرهای بزرگ روی آورند. در بیشتر مناطق دایکندی زمین ها متکی به آب چشمه است و چناچه بارندگی صورت نگیرد نمی توان به زراعت و مالداری امیدوار بود.
معیشت در دایکندی سخت است. علاوه بر نبود کار و بی مهری طبیعت به دلیل نبود راههای مواصلاتی و دسترسی سخت به مناطق مختلف ولایت هزینه های حمل و نقل بسیار گران است و این خود دلیل مضاعفی برای فقر و کاهش قدرت خرید و امرار معاش مردم می شود.
اما اوضاع سیاسی در دایکندی نیز چندان خوشایند نیست. رقابت های ناسالم جناحی و گروهی هم چنان به قوت خود باقی است و با کشیده شدن آن در پست های اداری ولایت باعث هدر رفتن انرژی و فرصت های بسیار می گردد. قوماندان های خود سر هنوز در ولایت صاحب قدرت واقتدار هستند و طالبان نیز در میان برخی حلقات نفوذ دارند و گهگاهی نیز ولایت را با حملات خود تهدید می کنند.
رشد فرهنگی و توسعه ی انسانی در ولایت دایکندی اصلا قابل بررسی نیست. تقریبا می شود گفت فعالیت های فرهنگی و آموزش اجتماعی در ولایت در رکود قرار دارد. دسترسی به رسانه ها در حد اقل خود است و کارهای فرهنگی و فعالیت های آموزشی عمومی اصولا وجود ندارد.
ولایت های افغانستان بنابر موقعیت های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و انکشافی دارای سه درجه هستند. این درحالی است که اگر اختلاف میان ولایت دایکندی و ولایت های درجه اول و دوم را در نظر بگیریم ولایت دایکندی در درجه ی پنجم هم قرار نمی گیرد. بنابراین اطلاق درجه سومی به ولایت محروم دایکندی صرفا یک تقسیم بندی اسمی است.
غلغله
عکسها از مظفر علی