نویسنده: نصیر بهزاد
بختی نام با مسما از سر زمین بودا برای بسیاری نامیست آشنا، به ویژه برای آنانی که فیلم “بودا از شرم فروریخت” را تماشا کرده اند.
نیکبخت نوروزی با نام هنری ‘بختی ‘ در هفت سالگی در نقش مرکزی این فیلم شهره شد اما سالهاست که از یادها رفته است.
عصر یک روز آفتابی و سرد راهی خانه نیکبخت نوروزی شدم که بازیهای خشن کودکانه او و هم بازیهایش، داستان فیلم بودا از شرم فروریخت، شد.
خانه محقر او در حومه جنوب غربی بامیان در دامنه کوههای همیشه پوشیده از برف بابا واقع شده است. در روستایی دوست بیک با خانواده کوچکش اما هنوز گم نام زندگی میکند.
در هوایی سرد زمستانی،خانه او حتی یک بخاری ساده برای گرم کردن ندارد. فراهم آوری مخارج خانواده، دغدغه اصلی او و پدر بیکارش است.
نیکبخت نوروزی در فیلم”بودا از شرم فروریخت” در نقش یک دانش آموز تازه، دنبال تهیه کتابچه و قلم و در جستجوی یک آینده روشن تر است.
همین عطش پای او را به مکتب واقعی کشاند که حالا صنف ۱۱ مکتب/مدرسه است.
بخت که با نیکبخت یار بوده، توسط کارگردان این فیلم به عنوان چهره مناسب شناسایی شده است.
او ۶ سال پس از سقوط طالبان که نظام سختگیرانه در برابر آموزش زنان داشت، یک گذشته پر از بیم را به تصویر کشید.
نقش او روایت بازیهای کودکانه و خشن اطفال بامیانی بود که بیشتر آن برگرفته از جنگهای گذشته بوده است.
نیکبخت حالا ۱۷ سال دارد و پس از فیلم ‘بودا از شرم فروریخت ‘، دیگر پیشنهاد کار در فیلم دریافت نکرده است.
نیکبخت نوروزی در جامعه سنتی بامیان که زنان در آن زمان آزادی چندانی نداشتند، تابو شکنی کرد. هر چند حرفهای سبک و ثقیل اطرافیانش را هضم کرد اما زندگی او عوض نشد.
خانم نوروزی میگوید: “در فیلم یک دختر درس خوان بودم که با همه مشکلات و موانع تلاش میکردم به مکتب بروم، مشکلات آن وقت گروه طالبان بوده که زنان حتی در رفت و آمد به بازار محدودیت داشتند، ولی من میرفتم درس میخواندم تا به زنان نشان بدهم که ما کار کرده میتوانیم”.
شاید او کودک خوش اقبال بوده که ده روز بعد از تولد او زمانیکه که خانوادهاش مجبور به ترک بامیان شد، از شدت سرما جان به سلامت برد.
وقتی گروه طالبان وارد بامیان شد، خانواده نیکبخت راه فرار به ولسوالی بهسود میدان وردک را در پیش گرفت.
نوروز پدر بختی میگوید حالا به دخترش افتخار میکند که برای به تصویر کشیدن زندگی پر از خشونت زنان نقش بازی کرده است.
او میگوید: “بسیار زیاد افتخار میکنم که دخترم در این فیلم کار کرد، همیشه تشویق کردم که مکتب بخواند، دانشگاه برود تا در آینده خودش یک کارگردان شود، این کارها تنها مربوط به مردان نمیشود مربوط به زنان هم میشود ما زنان خیلی فعال در جامعه داریم . درست است که من مکتب نخواندم ولی مسافرت زیاد کردم افراد با سواد را هم دیدم افراد بی سواد را هم”.
فیلم بودا از شرم فروریخت به کارگردانی حنا مخملباف در بامیان در سال ۲۰۰۶ تهیه شد که اخیرا در برنامه پرگار بیبیسی هم منتشر شد.
در افغانستان حضور دختران در فیلم های این چینینی خالی از درد سر هم نیست. نیکبخت نوروزی پس از اکران این فیلم فقط یک بار تا کابل پایتخت سفر کرده.
ترس از ناامنی پای او را از سفر گرفته و حالا هم کمتر در میان مردم ظاهر میشود.
منبع و کاپی رایت: بخش فارسی بی بی سی