نویسنده : مریم بربری
انواع خشونت علیه کودکان افغانستان در سال گذشته
آخرین گزارش خشونت علیه کودکان در سال ۲۰۱۴
قاچاق کودکان کار و راهکار دولت:
در آخرین خبری که با موضوع قاچاق کودکان در رسانه‌ها به نشر رسیده مربوط به بازگرداندن ۱۳ کودک از عربستان به کشور است به گزارش بی‌بی‌سی، کودکان یادشده با هدف پیدا‌کردن کار به این کشور‌ها قاچاق شده بودند، قاچاقچیان به این‌ها وعده داده بودند که در عربستان برای آن‌ها کار مناسبی پیدا خواهد شد؛ اما آن‌ها در این کشور مجبور بودند به گدایی و دستفروشی بپردازند.
در همین حال وزارت کار و امور اجتماعی اعلام کرده که تصمیم دارد زمینه آموزش و پرورش را برای سه هزار کودکی که مشغول کارهای سنگین‌اند، فراهم کند. این برنامه شامل ایجاد پرورشگاه‌ها و کودکستان‌ها برای کودکان آسیب‌پذیر است.
آمار سه سال پیش وزارت کار و امور اجتماعی نشان می‌دهد که یک میلیون و سه صد هزار کودک در افغانستان مشغول کارهای سنگین‌اند. بر این اساس افغانستان از کشورهایی به شمار میرود که زنان و کودکان آن آسیب‌پذیر‌اند و در جریان جنگ‌های داخلی صدمات سنگینی را تحمل کرده‌اند.
بچه‌بازی نقض حقوق کودک
سال گذشته کمیسیون مستقل حقوق بشر از توزیع و فروش صد‌ها فیلم بچه‌بازی در ولایات کشور خبر دادند. مقامات این کمیسیون اعلام کردند که افزایش پدیده «بچه‌بازی» یا سوء استفاده جنسی و بدرفتاری با کودکان و نوجوانان، در این کشور موجب شده تا برای یافتن راهکارهای مبارزه با این پدیده، تحقیق ملی را راه‌اندازی کند. به گزارش بی‌بی‌سی، از نظر اجتماعی در افغانستان، «بچه‌بازی» نوعی استفاده از پسران خردسال و نوجوان برای «عیاشی و خوش‌گذرانی» و گاهی هم برای برقراری روابط جنسی است.
این «عیاشی و خوش‌گذرانی» شامل پوشاندن لباس دخترانه به این پسران، بستن زنگ به پا‌های‌شان، رقصاندن‌شان در «محافل بچه‌بازی» و محافل عروسی، نگهداری آن‌ها در خانه برای خوش نگهداشتن و گاهی ماساژ‌دادن فرد، و گشت و گذار همیشگی با او است. «بچه‌بازان» معمولاً زورمندان و فرماندهان محلی، زمین‌داران، ثروتمندان و دیگر افراد با نفوذ‌ند.
اعتیاد و قاچاق مواد مخدر
گزارش خبرگزاری دویچه‌وله حاکی است که در کشور ۳۰۰ هزار کودک به مواد مخدر معتاد‌ند. در حالی که شمار آن‌ها افزایش می‌یابد، مراکز معالجه بسیار معدود‌اند و چاره اساسی در این زمینه سنجیده نشده است.
مقامات ملل متحد می‌گویند که بیش از ۹۰ مرکز معالجه در سرتاسر کشور ۱۶ هزار تن را تداوی می‌کنند.
در حالی که در سال ۲۰۰۹، ۴۰ مرکز معالجه در افغانستان وجود داشته و یک‌سوم از این مراکز به زنان و کودکان می‌پردازند.
سوءاستفاده از کودکان در قاچاق مواد مخدر، باعث شده است که میزان کودکان معتاد به مواد مخدر افزایش یابد آمار دقیقی از کودکان معتاد به مواد مخدر وجود ندارد. با این حال گزارش تلویزیون خورشید آمار متفاوتی از کودکان معتاد را اعلام می‌کند. غلام جیلانی دقیق، رییس مبارزه با مواد مخدر در حوزه غرب، می‌گوید: «اگر ۳۰درصد نفوس کشور را کودکان تشکیل دهند، ۷درصد آن که حدود هفت‌صد‌هزار تن را شامل می‌شود، معتاد به مواد مخدر است.» پتوریالی طاهری، عضو شورای ولایتی هرات نیز می‌گوید که اکثرا کودکان زیر هژده سال توسط قاچاقبران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آقای طاهری از فرد یا نهاد خاصی نام نبرد و گفت که این قاچاقبران، باندهای مافیایی‌اند که به برخی از مقام‌های دولتی وابسته‌اند و کودکان را در مرزهای ایران و ترکمنستان، مورد استفاده قرار می‌دهند.
ازدواج اجباری
یونیسف نیز در گزارشی از وضعیت ازدواج‌های اجباری دختران در سنین کودکی ابراز نگرانی کرد. براساس آمار یونیسف، پدیده ازدواج کودکان در افغانستان به‌ویژه در مناطق روستایی شایع است. ۵۷ درصد از دختران افغانستان قبل از رسیدن به ۱۶سالگی عروس می‌شوند و آمار مرگ انان به علت حاملگی زودرس بسیار بالاست.
انتحار و عملیات جنگی
کودکان در افغانستان از جنگ‌ها به‌طور مستقیم آسیب‌های زیاد متحمل شده‌اند چند روز پیش سه کودک در مسیر مکتب بر اثر انفجار بمب کنار جاده‌ای کشته و زخمی شدند و ماجرای سپوژمی، کودکی که توسط برادرش برای عملیات انتحاری آماده شده بود اما نیروهای امنیتی او را قبل از انجام انتحار دستگیر کرده بودند، یکی از داغ‌ترین خبرهای روز، در ماه‌های پایانی سال گذشته بود قبل از آن هم، خبرهایی از عفو کودکانی که در عملیات طالبان علیه دولت شرکت کرده بودند از موضوعات خبرساز رسانه‌ها بود.
اختطاف
اسدالله حبیب، یکی از مسئولان مؤسسه حمایت از اطفال با تأیید افزایش ربودن کودکان می‌گوید: «مؤسسه حمایت از اطفـال در مراکز ۲۸ ولایت و ۵۰ ولسوالی کشور فعال است و با کمک مؤسسات دولتی، سازمانهای حقوق بشر و جوامع مدنی حوادث را بررسی و گزارشهای آن را به ارگانهای مربوطه میسپارند، ولی افزایش ارقام اختطاف نشان می‌دهد که اقدامات انجام شده کشفی و قضایی در راستای جلوگیری و پیگیری پدیده جرمی اختطاف موفق نبوده است.»
به گزارش پیام آفتاب، براساس قانون، مرتکبان این جرایم به محکومیتهای مختلفی از جمله حبس بلند‌مدت، حبس دایم و حتا اعدام محکوم شده‌اند، اما اینکه چرا علی‌رغم وجود این قوانین، اختطاف کودکان سیر رو‌به‌رشد را پیموده است سوالی قابل تأمل است.
مسجدهای کابل هفته‌ای نیست که در بلندگو‌های‌شان از گم‌شدن کودکی در این شهر خبر ندهند. اما با وجود این، آمار دقیقی از طرف مسئولان اعلام نمی‌شود.
نیم‌نگاهی به خشونت علیه کودکان مهاجر
محرومیت از تحصیل – ممانعت از کودکان افغانی بدون مدرک شناسایی، سال‌هاست که در کشور ایران اعمال می‌شود اما در این میان خبری که در ماه دلو گذشته، روزنامه شرق ایران منتشر کرد، جالب توجه است. مدیر یکی از مدارس دولتی که نوبت دوم آن، در اجاره انجمن حامی برای آموزش کودکان بازمانده از تحصیل مهاجر افغان است؛ مانع از ورود ۲۵۰ دانش‌آموزی شد که از مناطق مختلف غرب تهران، خود را با وسایل مختلف به مرکز آموزش حامی که در نوبت دوم یکی از مدارس منطقه پنج تشکیل می‌شود، رسانده بودند. مدیر مدرسه، دلیل این تصمیم خود را «شیطنت بچهها، شکستن شیشه و خراب‌کردن قفل در» اعلام کرده است.
کودکان کار – رادیو فردا در گزارشی به وضعیت کودکان کار در کوره آجرپزی پرداخته است. هر‌چند در این گزارش درباره وضعیت کار کودکان مهاجر افغانی در کوره‌ها سخنی به میان نیامده و اشاره شده است که حدود ۳ میلیون کودک کار در ایران زندگی می‌کنند؛ اما گزارش رسانه‌های ایرانی در هر‌سال حکایت از حضور کودکان مهاجر افغانی در خیابان‌ها برای دستفروشی و یا کار در کوره‌های آجرپزی دارد اما هم‌چنان رقم دقیق درباره تعداد کودکان کار مهاجر افغانی در ایران اعلام نشده است.
روز جهانی کودک، فرصتی برای تأمل بیشتر در وضع کودکان افغانستان است که بیش از دیگران مورد خشونت واقع می‌شوند؛ اما زبانی برای بیان رنج‌های‌شان ندارند. با وجودی که نهادهای مختلفی برای رسیدگی به وضع کودکان افغانستان تشکیل شده؛ اما هم‌چنان رقم دقیق و برنامه‌ریزی مناسبی برای کاهش خشونت علیه کودکان انجام نشده است.
منبع: روز نامه جامعه ی باز